Saai, braaf en behoudend, dat is toch wel de beste omschrijving van het huidige feministisch debat in Nederland.
Onlangs zat de woordvoerder van de Nederlandse vrouwenraad Kirsten van den Hul bij Pauw en Witteman om te vertellen over de toespraak die ze mocht houden voor de Verenigde Naties. In die toespraak zou ze gaan pleiten voor een ‘Shevolution’, zo deelde ze vol trots over dat zelfbedachte woord mee. De ‘Shevolution’ moest volledige gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen bewerkstelligen, want hé, het is tenslotte wel 2011. Ondertussen dommelde de rest van de tafel rustig weg.
Pas toen van den Hul vroeg of de andere gasten wel wisten wat een cougar was, schrok iedereen weer wakker – een oudere vrouw die op jonge mannen valt, ‘Echt waar?’ riepen de aanwezige mannen vol afgrijzen uit.
Het wil maar niet lukken. Feminisme in Nederland is tegenwoordig vooral discussiëren over spelling (directeur of directrice?), verwende prinsesjes en de vraag of vrouwen inderdaad lui zijn, zoals Ebru Umar onlangs betoogde in de Volkskrant. Dat alles met een glimlach natuurlijk, want als er iets eng is, is het wel een boze feminist.
Nee, dan de lichting jonge feministes in het buitenland! Die pakken het een stuk radicaler aan. Neem de Amerikaanse Sasha Grey: ze noemt zichzelf een feminist, haar doel is de bevrijding van de vrouw, haar middel vooral de vernietiging. Alles moet kapot. Voor minder doet ze het niet.
Vooropgesteld: Sasha Grey is een intellectueel. Ze vernoemde zich naar Dorian Gray, het romanpersonage van Oscar Wilde achter wiens eeuwige schoonheid een diep verdorven karakter schuilging. En ook al is ze pas 23, Sasha Grey leest het liefst Friedrich Nietzsche, William Butler Yeats en Jean Baudrillard. Haar helden zijn Jean-Paul Sartre en Jean-Luc Godard. Ze kijkt graag films van Hiroshi Teshigahara, Michelangelo Antonioni en Catherine Breillat. Filmtheoretisch houdt ze van André Bazin.
Met haar tengere lichaam en grote bambi-ogen lijkt ze veel jonger dan ze is. Ze heeft iets kils en afstandelijks. Haar mond staat altijd wat afkeurend en haar blik is leeg, alsof ze zich in haar eigen wereld bevindt – alsof ze die van ons maar saai en onbeholpen vindt.
Sasha Grey is de bekendste en meest succesvolle pornoster van dit moment. Ze heeft alle grote pornoprijzen gewonnen die er te winnen zijn, maar treedt ondertussen ook op in reguliere films, televisieseries, videoclips en reclamecampagnes. Wie oplet ziet haar overal.
‘The dirtiest girl in the world’, noemde Rolling Stone Magazine haar. The New York Times omschreef haar pornocarrière als ‘distinguished both by the extremity of what she is willing to do and an unusual degree of intellectual seriousness about doing it.’ Want Sasha Grey gaat verder dan wie ook.
In haar films laat ze zich slaan, laat ze zich wurgen, laat ze tien mannen klaarkomen in een emmer en likt die emmer vervolgens leeg. Ze laat zich vastbinden in een ijzeren bakbeest dat een neukmachine heet te zijn. Ze drinkt haar eigen urine, propt haar hoofd in een wc-pot en zet een hogedrukspuit op haar kruis.
Ze verbindt het hoogste en het laagste met elkaar. Ze kent het principe van ‘de laatste, lachende mens’, de frase ‘we leven in de hel van hetzelfde’, en vraagt haar mannelijke tegenspeler vervolgens om nog een stomp in haar buik. Want dit is waar ze lichamelijk nu eenmaal van houdt, en dit is wat de samenleving volgens haar moet leren accepteren: dat ook gewone vrouwen perverts kunnen zijn.
Wat Sasha Grey wil laten zien is dat vrouwen niet zulke tere poppetjes zijn als nog steeds vaak wordt gedacht. Ze hebben lusten en verlangens, zowel geestelijk als lichamelijk. Lusten en verlangens die vaak als verdorven worden gezien. Sasha Grey roept vrouwen op om hun eigen seksualiteit, de kracht en macht ervan, te ontdekken, te accepteren en te uiten.
‘In our society, we use sex to sell everything. Everything!’, aldus Sasha Grey. ‘We use it to sell sneakers. And microwave meals.’ Maar de vrouwelijke seksualiteit blijft grotendeels buiten beeld. ‘It’s okay to show your tits, but it’s not okay to talk about what your kinks are, when you’re a woman.’
Een vrouwenlichaam is tegenwoordig vooral een middel om producten mee te verkopen.
Ook in Nederland kwam deze discussie op gang, onder de noemer ‘de seksualisering van de samenleving’. Het verzandde al snel in triviaal gezeur over teveel naakt in het straatbeeld (als je bij zogenaamde vrouwenissues de ChristenUnie aan je zijde vindt, weet je toch dat er iets niet goed gaat). De klacht was vooral dat al die gephotoshopte reclames een irreëel ideaalbeeld van de vrouw creëerden, als zijnde jong, mooi en altijd seksueel beschikbaar. Onzekerheid en losbandigheid zouden het gevolg zijn. Maar daar gaat het niet om. Zo beïnvloedbaar zijn vrouwen nu ook weer niet.
In het pamflet Meat Market: female flesh under capitalism legt de 24-jarige Laurie Penny (ook zij noemt zich vol trots een feminist) uit wat dan wel het probleem is. Waar Sasha Grey de praktijk vertegenwoordigt, verwoordt Laurie Penny de theorie.
Wat er mis is met al die reclames en beelden van vrouwen die orgastisch kreunend hun haar aan het wassen zijn, die een parfumfles tussen hun borsten houden geklemd of die in ondergoed een bakje cornflakes eten, is dat het gefetisjeerde symbolen zijn. Niet van een lichaam maar van lichaamsdelen: een kont, een been, een decolleté zonder hoofd, plastisch en steriel. Het lichaam is geen geheel, maar een optelsom van klinische onderdelen, een bouwpakket.
De seksualisering van de samenleving is zodoende een wat dubbele term, aangezien het vooral duidt op het de-seksualiseren van de vrouw. Als deze beelden iets doen is het juist het negeren van het seksuele lichaam, ‘the sweaty reality of sex’ zoals Penny het noemt. Wel de ‘tits’, niet de ‘kinks’.
Een goed voorbeeld deed zich een paar weken geleden voor in De Wereld Draait Door. Een jonge Belgische onderzoekster had ontdekt dat vrouwen die hun schaamhaar scheren betere seks hebben. Gedurende het gesprek dat op die stelling volgde (‘maar hoe ziet jouw schaamhaar er dan uit?’, ‘in de jaren 70 hadden ze grote bossen toch?’) bleef op de voorgrond voortdurend een foto in beeld van een gephotoshopte buik en vagina. Er zat geen hoofd of lichaam bij, het was een losse uitsnede, een ding.
‘What is at play here’, schrijft Penny, ‘is the horror of flesh’. Een afwijzing juist van alles wat van een lichaam een lichaam maakt: bloed, zweet, vlees en vet. Het is niet de viering van het lichamelijke, maar de vernietiging ervan. Dat is wat de seksualisering van de samenleving doet.
‘We vechten voortdurend een strijd uit tegen ons eigen lichaam’ zei de Duitse schrijver Charlotte Roche ooit in een interview. Uit verzet voerde ze in de roman Vochtige Streken een hoofdpersoon op die alleen maar bezig is met haar aambeien, smegma en bloemkoolachtige uitstulpingen. Met de rauw- en ruwheid van een lichaam dus.
Volgens Laurie Penny is dat de enige manier om je te onttrekken aan wat ze de ‘patriarchale, kapitalistische machine’ noemt. Want: ‘if human beings own anything by right and birth, we own an abundance of flesh, an abundance of dirt and sex and sublimity. Only by embracing this abundance can we liberate ourselves.’
En dat is precies wat Sasha Grey doet. Ze omarmt het vlees en ‘the dirt and sex’. Daarbij hanteert ze vooral de methode van ‘de tegenstander’: de vernietiging. Ze vergroot dus uit wat overal al gaande is, maar dit keer heeft zij de macht, ze beslist zelf wat er met haar lichaam gebeurt.
Hetzelfde geldt volgens Laurie Penny voor anorexia patiënten – ook zij vernietigen hun lichaam en ook bij hen is dat een uiting van verzet. De gangbare verklaring wil nog altijd dat meisjes met anorexia graag mooi en dun willen zijn, beïnvloed als ze zijn door beelden van superslanke modellen en beroemdheden. Nee, zegt Penny, meisjes met anorexia (ze was er zelf een) willen de regie over hun lichaam terug. Ze weigeren nog langer een lustobject te zijn, een optelsom van gefetisjeerde lichaamsdelen.
Eerder al schreef de Engelse psychoanalyticus Susie Orbach hetzelfde in Fat as a feminist issue over zwaarlijvigen: vetzucht is niets meer dan een vorm van protest tegen de allesoverheersende schoonheidsindustrie.
Want het is zo langzamerhand wel genoeg geweest. Nee! Dat is volgens Laurie Penny het enige gepaste antwoord op de huidige beeldcultuur, op het kapitalisme dat overal een product van maakt. ‘No, we will not serve.’ Nee, spelen het spel niet meer mee. We laten ons niet langer gebruiken, we verzetten ons tegen al die klinische definities van seks en vrouwelijkheid. We eisen ons lichaam terug. Inclusief het zweet en het vet, de pijn en het plezier.
‘No, we will not be beautiful; we will not be good. Most of all we refuse to be beautiful and good.’ Dat is wat vrouwen wereldwijd uit moeten gaan schreeuwen, aldus Laurie Penny.
Sasha Grey loopt in ieder geval alvast voorop.
Toen haar tijdens een interview eens werd gevraagd wat haar ultieme doel was, antwoordde ze: ‘The destruction of society.’
Het is een agressief en radicaal antwoord op een agressieve en radicale cultuur die vrouwen van hun lichaam en seksualiteit berooft. Saha Grey, Laurie Penny en Charlotte Roche, ze laten zien dat een vrouw meer is dan een optelsom van verknipte lichaamsdelen met een huid van plastic eromheen. Meer dan ‘tits’ – ze heeft ook ‘kinks’. Ja, ze kan ook uitermate lelijk en onaangenaam zijn.
In het buitenland voeren jonge feministes hun strijd met verve, alle aangepaste gematigdheid gaat er overboord. Nu Nederland nog. Enerverend, krachtig en uitdagend, zo zou het debat ook hier moeten zijn!
Dit artikel verscheen zaterdag 29 oktober 2011 in NRC Handelsblad
Geweldig artikel (letterlijk koude rillingen over mijn rug en kippenvel). Een mooie illustratie van verwarrende tijden. Prettig om op deze manier kennis te maken met Sasha Grey (net haar boek Neü Sex besteld). Nieuwsgierig naar Lily!
N.B. Na lezing van de recensies op Amazone.com weer snel mijn bestelling van het boek van Grey geannuleerd. Haar ‘filosofische’ essays bij de illustraties (bijna enkel foto’S VAN haar, dus niet door haar zelf gemaakt), riepen bij recensenten de vraag op wat er nou precies zo vernieuwend is aan haar ideeën. Waar baseer jij ze op?
Op interviews die ze heeft gegeven!
Duidelijk.
Doet natuurlijk niet af aan je artikel.
Goed artikel dank je wel. Ik heb net wat sasha grey interviews zitten bekijken. Blijkbaar raken mensen nog steeds erg geshockeerd van een jonge vrouw die van dergelijke dingen doet, ook als is het haar eigen keuze. Wordt er ook op dergelijke manier gedacht over de mannen in de porno industrie of worden zij automatisch als ‘dader’ en niet als slachtoffer gezien?
Ha Marian, je artikel gaat er uiteindelijk niet bij me in, ondanks een prikkelende stelling en een originele onderbouwing. Je focust op Sasha Grey, wat ten eerste vreemd is omdat er sterkere voorbeelden van vrouwen zijn die – schijnbaar paradoxaal – hun seksualiteit ten behoeve van onafhankelijkheid inzetten. (Germaine Greer, Catherine Millet en dichter bij huis Xaviera Hollander en, in zekere zin, Marlies Dekkers).
Bij Grey ontbreekt die paradox compleet. Het experimentele bandje, het fotoboek, de rol in Soderbergs film, de vergoeilijkende interviews: allemaal doekjes voor het bloeden. Grey nam in de “industrie” de rol aan die de meeste hits oplevert: die van de totaal onderdanige vrouw, voor alles in. En met trots verklaart dat ze een hoer is. Laten we wel wezen, het zijn louter mannelijke perversies die ze ondergaat. Heb je wel goed in de dominatrixhoek rondgekeken?
Onlangs nam ze er even makkelijk afstand van; het was tijd voor een nieuwe periode in haar ontwikkeling tot beroemdheid en alleskunner. Heeft Greer of Hollander nooit gedaan.
Het statement van Grey is eigenlijk tamelijk dun. Grey zegt vooral: ik wilde mijn seksualiteit onderzoeken. Jij blaast dat in jouw artikel op tot ongepaste heroiek, zonder het spel te doorzien van Grey, die ook figuurlijk de ene rol na de andere aanneemt.
Verder begrijp ik niet waarom haar handelswijze een vorm van protest zou zijn. Dit temeer, gezien Grey zich slaafs in het genre voegt. Pastiches, absurditeiten zouden op hun plek zijn; daarvan ontbreekt ieder spoor. Grey is niet bepaald een boeddhistische monnik die zich in brand steekt.
Eens, overigens, dat Grey een stoere vrouw is.
Ze spant zich nu in voor geboortebeperking bij gezelschapsdieren. Misschien moeten we het daarbij laten, en niet ook proberen haar het Nederlandse feminisme te laten redden.
Hartelijks,
Laurens
Hi Laurens, goede punten, absoluut. Alleen vind ik het niet mijn plek om Sasha Grey te beoordelen op haar eventuele bijbedoelingen. Ik ga af op wat ze zelf zegt. Zo kun je je bijvoorbeeld best afvragen hoe feministisch het is wat ze doet, maar als iemand zichzelf een feministe noemt, en dat doet Sasha Grey, is het niet aan mij om te zeggen dat ze dat niet is. Als Sasha Grey zichzelf dus een ‘pervert’ noemt omdat ze van vernedering houdt, dan neem ik dat van haar aan. Wie ben ik tenslotte om het beter te weten dan zij? Dat neemt niet weg dat ik haar natuurlijk niet als rolmodel opvoer (in de zin van: iedereen moet doen wat zij doet), en ook niet als redding, maar alleen als onderbouwing van de stelling van Laurie Penny: dat vrouwen hun lichaam terug moeten gaan eisen uit de klauwen van de commercie. Sasha Grey zegt hetzelfde, en doet dat op haar eigen manier. Zoals ook Charlotte Roche dat doet. Ieder zijn eigen methode.
Grey, Penny en Roche signaleren en reageren alle drie op hetzelfde probleem: het de-seksualiseren van vrouwen in de hedendaagse cultuur en de daarbij behorende afkeer van vlees, vet en zweet. Het was vooral dit probleem waar het me om te doen was. Grey, Penny en Roche geven alle drie een radicaal antwoord, en dat mag ook wel want er staat genoeg op het spel. De cultuur is er steeds meer op gericht om mensen (niet alleen vrouwen!, al is dat weer een heel ander verhaal) te vervreemden van hun eigen lichaam, verzet daarom noodzakelijk.
PS: wat zijn gezelschapsdieren? Katten en vissen?
Beste Laurens,
De paradox ontbreekt compleet bij Sasha Grey? Ik vind het toch een behoorlijke paradox om eerst Nietzsche, Baudrillard en Sartre te lezen, je vervolgens te laten wurgen en een emmer sperma leeg te likken en dan ’s avonds nog even een film van Godard of Antonioni te kijken. Ik zie Germaine Greer of Marlies Dekkers niet zo snel een emmer sperma leeglikken. En evenmin zie ik Nietzsche en Baudrillard op tafel liggen in de dominatrixhoek.
Het artikel gaat veel meer over die, op zijn minst intrigerende, combinatie dan over hoe Grey het nou allemaal echt bedoeld heeft. Waar de auteur hier volgens mij juist op wijst, is dat die ‘paradox’ helemaal geen paradox is – of althans, alleen als paradox wordt gezien door onze cultuur, maar voor vrouwen zelf a-priori niet paradoxaal hoeft te zijn.
In uw verder interessante reactie gaat u naar mijn idee volledig voorbij aan deze ‘paradox’ tussen de intellectuele en pornografische kinks van Sasha Grey. Ik ben het wel met u eens dat ze louter mannelijke fantasieën lijkt te ondergaan. Het punt van de auteur is echter dat ze die dus juist omver wil werpen door ze te radicaliseren (als ik dat zo correct samenvat). Daar ligt mijns inziens enige stof voor discussie.
Verder ben ik van mening dat het altijd zinvol is om te proberen het Nederlandse feminisme te redden, hoe hopeloos die onderneming ook mag lijken.
Beste W.J., klopt helemaal! Vooral de weerzin die Sasha Grey daarbij opwekt is interessant: de meeste mensen willen er gewoon niet aan dat ze echt Nietzsche leest, of films van Antonioni kijkt. Ze doen het af als een pose, opschepperij, marketing, ze vinden haar irritant. Maar waarom zou de combinatie niet mogelijk zijn? Alleen die weerzin zegt al genoeg over het beeld dat (nog steeds) over vrouwen heerst.
@Marian: gezelschapsdieren zijn huisdieren. Niet eens dat deseksualisatie tot pornoficatie leidt. Overseksualisatie leidt daartoe.
@WJ: Grey is op instigatie van Soderberg ter voorbereiding op haar rol in “the GFE” Antonioni gaan kijken, en vervolgens snel kunstenares gaan worden.
Dank voor jullie reacties.
Laurens
Ik zeg la Cicciolina (je wet wel van Jeff Koons CS)
We are spirits living in a material world. Aan mijn lijf geen polonaise, en ik wil niet eens aan sex DENKEN.
“Ze doen het [sasha’s grey gedrag] af als een pose, opschepperij, marketing, ze vinden haar irritant. Maar waarom zou de combinatie niet mogelijk zijn? Alleen die weerzin zegt al genoeg over het beeld dat (nog steeds) over vrouwen heerst.”
zo kun je het zien. maar het is waarschijnlijker dat mensen de combinatie niet zien zitten omdat die niet authentiek aanvoelt. david bowie werd lange tijd ook niet geaccepteerd als kunstschilder. mensen stoppen nou eenmaal graag dingen in hokjes. en grey past wat dat betreft perfect in het hokje ‘mensen die heel hard proberen niet in een hokje te passen’.
ik vind het overigens kwalijk dat laurie penny’s interpretatie van anorexia zonder meer als geldige zienswijze wordt gepresenteerd. het is alsof je depressiepatienten tot helden maakt omdat ze zich verzetten tegen de druk om gelukkig te moeten zijn.
Het idee dat Sasha Grey zich louter aan ‘mannelijke’ fantasieen zou overleveren is onzin en ligt ten grondslag aan de de dichotomisering van de seksuele ervaring en de bijbehorende patriarchale waardeoordelen, het idee van de man als doener en de vrouw de ontvanger. De vrouw als ‘ontvanger’ zou daarom haar waarde verliezen wanneer zij zich laat onder spuiten, ‘onderdanig’ opstelt. Zou een slet zijn, geen goede feministe of is mentaal niet helemaal in orde. Goede sex zowel extreme als intieme, daarin vinden beide partijen de kracht van de daad zonder dat dat via sociale concepten gekanaliseerd hoeft te worden. Dat is de bevrijdende kracht en de mystiek van sex. Deze onderscheidt niet, is beide seksen gelijk gegeven. Sasha is uit op deze bevrijding, op intens voelen haar seksualiteit haar vrouwzijn, los van het harnas. Dat zij zich bevrijdt op een extreme wijze, doet niets af aan de bevrijding. Ze voelt zich empowered, baas over haar eigen krachten en machten en nog belangrijker geniet er zichtbaar van. Dat is niet elke pornoster gegeven en daar ligt de kracht van Sasha Grey en onze fascinatie voor haar. Het hoeft niet ieders weg te zijn, maar het is een weg. Sasha bewijst anno nu het nog steeds ‘bizarre’ feit dat ook vrouwen genadeloos hard en schaamteloos van sex kunnen geniet. Wauw wat shocking
Michel, ik ben blij dat je het anorexia-punt aanhaalt! Het is zeker niet de bedoeling om anorexia-patienten tot helden te maken, dat is ook niet wat Laurie Penny bedoelt. Deze vorm van verzet zegt meer iets over de vernietigende (want corrumperende) kracht van ‘de tegenstander’, oftewel de schoonheidsindustrie. Volgens mij is dat een geldige zienswijze, als ook een dieptreurige.
En Lotte: exact!
Beste marian, een interessant stuk en goed gevonden. Toch vraag ik mij iets af, jij zegt tegen Lotte: “Exact!”. Toch vraag ik mij af of Lotte haar uitgangspunt wel helemaal rijmt met jouw stuk doordat je refereert aan “de methode van ‘de tegenstander’”. Het kan zijn dat ik een van jullie beide verkeerd heb begrepen maar hieronder mijn gedachtegang.
De dichotomisering, waar Lotte op wijst, met de daarbij bijbehorende patriarchale waardeoordelen raakt direct aan de fundamenten van de consumptiemaatschappij. (Bijna) alle reclame uitingen in onze maatschappij maken al decennia gebruik van het principe dat de man vrouw relatie gestoeld is op de angst niet goed genoeg te zijn voor de andere sekse. Dit is niet nieuw en al terug te vinden in de vroegste bijbel vertellingen (Lillith).
Waar het in de jaren vijftig en zestig in onze ogen erg opzichtig en zonder enige gene ging leek (de reclames bijvoorbeeld), wordt er tegenwoordig gebruik gemaakt van de al lang maatschappelijk geïnternaliseerde en gefabriceerde angsten. De schoonheidsindustrie steekt in deze er met kop en schouders boven uit. Tegenwoordig wordt overigens de (meestal) weinig fundamentele kritiek meegenomen in reclame campagnes (bijvoorbeeld de dames met een pondje meer van Dove). In wezen is dit de zelfde boodschap, u bent niet goed genoeg, maar dan minder doorzichtig verpakt.
Omdat deze gefabriceerde angsten zo vaak herhaalt zijn en benadrukt zijn is het onderscheid, de dichotomisering, niet meer altijd zichtbaar. Met andere woorden, de angst niet goed genoeg te zijn wanneer wij een stereotype doorbreken is onderdeel geworden van iedere individu in onze samenleving, subculturen zijn er groot mee geworden. Dit leidt tot foutieve presumptie dat gedrag altijd een verzet of reactie op iets is. Helemaal in het toch al vaak polemische feminisme debat.
Sasha Grey verzet zich daarom ook niet tegen iets externs maar bevrijd zich van haar eigen angst. Wanneer zij zich zou verzetten zou dit enkel de stereotype rollen benadrukken en suggereren dat deze er in wezen ergens wel waar zou zijn. Het is daarom de bevrijding is werkelijk rebels en onderscheidt haar van andere die zich ‘verzetten’.
Laura Penny is daarom wel op het goede spoor de beeldcultuur de schuld te geven maar boet in aan geloofwaardigheid door de lijn door te trekken naar anorexia meisjes. Waar is dat deze inderdaad slachtoffer zijn van de gefabriceerde dichotomisering tussen man en vrouw. Niet waar is dat dit een verzet is, laat staan een verleiding, het is een geperverteerde reactie op de verwachtingen die zij van zichzelf hebben (inderdaad voortkomend uit de beeldcultuur). Een werkelijke bevrijding zou in wezen niet zichtbaar (hoeven) zijn.
Dit is ook het zelfde met Sasha Grey, haar bevrijding is niet zichtbaar omdat deze schijnbaar een reactie lijkt te zijn, maar enkel in de ogen van diegene die nog uitgaan van de tegenstelling man vrouw waar zij zich aan relateert. In werkelijkheid is dit op een bepaalde manier louter toeval. Lotte had in deze dus volledig gelijk door te stellen dat “beide partijen de kracht van de daad zonder dat dat via sociale concepten gekanaliseerd hoeft te worden.” Dat het er dan wel zo uitziet, tja dat is enkel in the eye of the beholder.
Daarom, wanneer jij spreekt over ‘de tegenstander’ en ‘dit keer heeft zij de macht’ is dat naar mijn idee weer een stereotypering van de gedichitomiseerde relatie tussen man en vrouw die wezen bij Sasha Grey haar bevrijding geen rol meer speelt.
Hoi Paul,
Allereerst: Sasha Grey spreekt zelf van verzet, tegen de beeldcultuur dus.
De gedichitomiseerde relatie waar jij, en Lotte, het over hebben doet zich vooral gelden in de reactie van veel mensen op Sasha Grey (in de zin dat haar verweten wordt mannelijke fantasieën uit te voeren, alsof seks louter een mannelijke aangelegenheid is en de vrouw daarbij altijd een slachtoffer). Mijn stuk gaat echter niet over Sasha Grey (ze is een voorbeeld), maar over de representatie van het vrouwenlichaam en het effect daarvan. Daarin speelt die dichotomisering volgens mij veel minder een rol. Ook mannenlichamen worden verwoest, zij het op een andere manier (daar moet ik ook nog maar eens een stuk over schrijven). Ik ga ook niet mee in je stelling over ‘de angst niet goed genoeg te zijn’ die overal aan ten grondslag zou liggen. Laurie Penny’s ‘kapitalistische machine’ is mijns inziens een veel betere verklaring:
‘Late capitalism quite literally brands the bodies of women. It sears it seal painfully into our flesh, cauterising growth and sterilising dissent. Femininity itself has become a brand, a narrow and shrinking formula of commoditised identity which can be sold back to women who have become alienated from their own power as living, loving, labouring beings.’
ik begrijp maar niet waarom de relatie tussen extern schoonheidsideaal en anorexia steeds maar weer als feit wordt gepresenteerd. hier is namelijk nog steeds geen duidelijkheid over. o.a. het bestaan van blinde anorexia patienten ondermijnt de theorie. en dat het vooral vrouwen treft heeft waarschijnlijk meer te maken met een verschil tussen mannen- en vrouwenhersenen, dan dat het te maken heeft met een mannelijk kapitalistisch schoonheidsideaal dat vrouwen door de strot wordt geramd. het is te kort door de bocht om zo maar over ‘verzet’ en ‘een tegenstander’ te praten.
als je bij reactie 18 in de laatste quote van laurie penny het woord ‘vrouw’ door ‘man’ vervangt, dan klopt de quote volgens mij ook. ze zegt naar mijn mening dan ook helemaal niets over vrouwen, maar iets over de wurggreep van het kapitalisme zelf.
Nee. Ik heb over Sasha Grey gelezen, haar bekeken, en ik begrijp het niet.
Misschien is haar missie voor anderen duidelijk, maar niet voor mij. Ik zie een jonge vrouw die succesvol is in de porno-industrie omdat ze jong is, mooi, en haar bekendheid vergroot door haar activiteiten te overgieten met een intellectueel sausje. Wat ik van haar gezien heb is in geen enkel opzicht lelijk en onaangenaam, een echte pornodame, perfect in de make-up, gelakte nagels, geschoren schaamstreek, die alle activiteiten uitvoert die alle pornodames in alle pornofilms uitvoeren, met als doel het entertainen van een groot en merendeels mannelijk publiek, tegen een vergoeding die haar waarde vertegenwoordigt. Het feit dat zij Nietzsche leest roept bij mij heel weinig verbazing op, ik zie en voel op dit punt geen tegenstrijdigheid in haar gedrag. Het is hooguit wat ongebruikelijk, maar ik weet te weinig over de hobby’s van de gemiddelde pornoactrice om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen.
Ze maakt dus films, krijgt daar (veel) geld voor, en deze films worden vervolgens bekeken door een hoofdzakelijk mannelijk publiek dat daarvan klaarkomt. What’s new?
Als het om achterstelling van vrouwen in mijn wereld gaat (dus los van verschrikkelijke dingen die ik lees en hoor over onderdrukking van vrouwen in andere culturen) dan choqueert het mij vooral hoezeer vrouwen worden beoordeeld op en vereenzelvigd met hun uiterlijk, en zichzelf daarmee vereenzelvigen. Misschien geldt dit ook gedeeltelijk voor mannen, maar ik kan alleen voor mezelf spreken. Ik weet zelf hoe ik minstens tien jaar lang de vreselijkste scheldwoorden naar mijn hoofd heb gekregen van groepjes mij totaal onbekende jongens. Hoe vaak vrouwen mij hebben geprobeerd over te halen me zus of zo op te maken of andere kleren te kopen. Als je net als Sasha Grey vrouw, mooi en sexy bent en daarnaast Sartre leest, ben je fascinerend. Als je alleen Sartre leest, besta je eigenlijk niet. Uiterlijk is voor vrouwen van veel groter belang dan voor mannen. Als je een mooie vrouw bent, heb je veel macht, meer dan een mooie man. Omgekeerd wordt een lelijke vrouw nog slechter behandeld dan een lelijke man. Dat reducerende, dat gebrek aan evenwicht, die onevenredige aandacht voor het uiterlijk en de seksualiteit van een vrouw heeft me altijd gestoord omdat het ten koste gaat van al het andere. Maar ik heb het gevoel dat dit taboe is voor nieuwe-generatiefeministen, er wordt al snel gesnoven dat we niet terug moeten willen naar het tuinbroeken- en okselhaartijdperk.
Nou ja, ik zie in ieder geval weinig in het ‘protest’ van Sasha Grey zolang (jonge) vrouwen nog steeds in openbare ruimtes worden lastiggevallen met beledigingen, fysieke en verbale agressie enerzijds, en handtastelijkheden en ongewenste intimiteiten anderzijds. Want ik kan me niet voorstellen dat ik de enige ben die dit allemaal heeft meegemaakt.
Vrauwelijkheid lijkt me het nieuwe woord dat we zullen moeten invoeren en leren.
Of vrauw (we are (wo)manimals!)
Zie ook: Passionate Enlightement, Women in Tantric Buddhism, Miranda Shaw, 1994. Een fantastisch boek!