« En op de negende dag stierf de zwerver. Zo gaat dat. Zijn laatste woorden waren: ‘Dacht je dat dít erg was? Dit is niks.’ »
Kurt Vonnegut is dood. Kurt Vonnegut is mijn absolute held. Ik heb van geen schrijver zoveel gelezen als van hem, ook al schreef hij eigenlijk altijd hetzelfde boek. Over mensen die goed willen doen, maar uiteindelijk niets meer zijn dan een speelbal van buitenaardse wezens/ dictators/ familieleden/ drank/ desinteresse… vul zelf maar aan.
Kurt Vonnegut schreef over de machteloosheid van de mens om zijn lot in eigen hand te nemen omdat er altijd grotere systemen zijn die hem klein houden.
Vandaag zag ik op televisie een item over een documentairemaker die een half jaar geleden een zwerver 100.000 dollar had gegeven bij wijze van sociaal experiment. De documentairemaker wilde vastleggen of het de zwerver zou lukken om met het geld ‘een normaal bestaan’ op te bouwen. De zwerver verbraste al het geld en leefde inmiddels weer op straat. Tot grote frustratie van zowel de documentairemaker als de zwerver zelf. ‘Er is iets mis met mij’, zei de zwerver, ‘ik weet alleen niet wat.’
En ik dacht aan Kurt Vonnegut. Want tot de grotere systemen behoren ook iemands eigen karakter. Je wilt wel, maar het lukt je niet. Omdat mensen nu eenmaal zelden tot nooit veranderen. Je hoeft alleen maar naar de geschiedenis te kijken, die van jezelf en die van de wereld als geheel, om daar het bewijs voor te vinden.
« Aan de muur van zijn praktijkkamer had Billy een ingelijst gebed hangen, waarin precies stond hoe hij zich op de been wist te houden, ook al was hij niet bijster enthousiast over het leven. Als ze het gebed aan Billy’s muur zagen zeiden veel patiënten dat het hen ook hielp om verder te gaan. Het luidde als volgt:
God geve me de kalmte om de dingen te aanvaarden waaraan ik niets kan veranderen,
De moed om de dingen te veranderen die ik kan veranderen,
En de wijsheid om te allen tijde het verschil tussen die beide te zien.
Tot de dingen waaraan Billy Pilgrim niets kon veranderen hoorden het verleden, het heden en de toekomst. »
Wat mij betreft is Kurt Vonnegut de grappigste, de ontroerendste en vooral de meest humane schrijver die er is. Of sinds gisteren beter gezegd: was. Want zo gaat dat.
